30 faktör olan bir güneş kreminin güneşten koruyucu özelliği yüzde 95 iken 50 faktör olan güneş kreminin koruyuculuğu yüzde 97’dir. Yani tamamen koruyan bir güneş kremi yoktur diyebiliriz.
Ülkemiz deniz ve güneşin bir arada olduğu bir Akdeniz ülkesidir. Toplumumuzda ise bronz ten rağbet görmekte ve bahar ayları ile birlikte çekici bir aksesuar gibi kullanımı görülmektedir. Bunun yanı sıra malin melanoma ve diğer deri kanserlerinin ülkemizde görülme sıklığı da artmıştır. Gelecekteki çabaların, bronz tenin mevcut sosyal anlamını değiştirmeye yönelik olması gerekmektedir. Eğer sosyal norm beyaz ten olarak değiştirilirse ve fiziksel koruyucu olarak değerlendirebileceğimiz güneşten koruyucu giysiler ve kremler bir şekilde rutin hayatlarımıza yerleştirilirse, bronz tene verilen sosyal değerde azalma görülecektir.
Güneş kremlerinin üzerinde yer alan etiketler, etkinliklerini değerlendirmemize yardımcı olan önemli bilgileri içermektedir. Tüm etiketler, cilt korumasını yansıtan bir sayı olan Güneş Koruma Faktörünü (SPF) listelemektedir.
Peki SPF nedir?
SPF, (Sun Protection Factor) yani Güneşten Koruma Faktörü güneş kreminin korumasız bir cildin özel bir UV radyasyon türünün neden olduğu hasardan ne kadar iyi korunduğunu gösteren bir numaradır.
SPF 15, dermatologların herhangi bir şiddette güneş ışığı için tavsiye ettikleri minimum derecelendirmedir.
50’nin üzerindeki SPF puanları anlamlı değildir. Hiçbir şey UVB ışınlarının %100’ünü engellemez.
SPF 100 derecesine sahip bir güneş kremi, aslında SPF 50 güneş koruyucudan yalnızca %1 daha fazla UVB ışınını engeller.
Özet olarak SPF 50’nin üstü kremlere boşuna yatırım yapacağınızı söyleyebiliriz.
Dipnot: Güneş koruyucu son kullanma tarihleri genellikle 3 yıldır. Ürün etiketinde son kullanım tarihi yer almaktadır.
UV Koruması için önemli ipuçları nelerdir?
UV ışınlarından korunmak için sadece güneş kremi kullamak yeterli değildir. O zaman kremin yanı sıra fiziksel korunmaya da birlikte göz atalım;
- UPF derecelendirilmesi yapılmış kıyafetler kullanılmalıdır.
- Süzülen güneşin cildinize hala zarar verebileceği unutmamalı, bu yüzden bulutlu günlerde de korunmaya özen gösterilmelidir.
- %100 UV ışın koruması sunan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
- Cildin açıkta kalan tüm bölgelerine güneş koruyucu uygulanmalıdır.
Güneş kreminin doğru kullanımı da dahil olmak üzere, UV ışınlarının üzerinizdeki etkisini azaltmada ekstra dikkat gerektiren faktörler mevcuttur. Aşağıdaki faktörlerden herhangi biri devreye girdiğinde UV ışınlarına maruz kalma riskleri de büyük ölçüde artış gösterir:
- Koyu teniniz varsa, güneş koruyucuları atlatabileceğinizi varsaymayın, çünkü cildinizde UV hasarı gerçekleşebilir, ancak hasarın gözle görülmesi kolay olmayacaktır.
- Akne tedavisi, antihistaminikler, antibiyotikler, antienflamatuarlar ve bitkisel takviyeler gibi ilaçlar güneşe duyarlılığı artırmaktadır.
- Çocuklar daha ince, daha hassas bir cilde sahiptir. Erken yaşta meydana gelen hasarlar, daha sonraki yaşamlarında daha ciddi sorunlara neden olma riskini artırabilir.
- Işık, öğlen ya da öğleden sonra olduğundan daha yoğun olmaktadır.
- Suyun veya karın yakınındaysanız, bunların UV ışınlarını yansıtacağını asla unutmamalısınız. Gölgede olsanız dahi güneş koruyucu kullanmalısınız.
- El, boyun, burun, kulak ve sırt, vücudunuzun diğer bölgelerinden daha fazla güneşe maruz kalma eğilimindedir.
- Evde olmak güneş ışınlarına maruz kalmayacağınız manasına gelmez. Gündüz vaktinde ışık yakmadan ev aydınlanıyorsa güneş ışınları eve giriyor demektir.
Zararlarından kaçınırken ”Güneş girmeyen eve doktor girer.” atasözünü de görmezden gelmeyelim!
Dipnot: 6 aylıktan küçük çocukları korumak için sadece gölgeyi kullanın. Bebeklerin ciltleri güneş koruyucuların içindeki kimyasalları kolaylıkla absorbe edebilmektedir.
Bizim önerimiz ;
Park ve okullarda yeterli gölgelik alan sağlanmalı, dışarıda yapılan aktiviteler güneşin en etkili olduğu saatlerden kaçınarak planlanmalıdır. Hedef kitle olarak sadece erişkinler değil, özellikle çocuk ve gençler alınmalıdır. Çocukluk, davranışlar ve hayat tarzının oluşmaya başladığı önemli bir dönem olduğundan, hayat boyu sürecek korunma alışkanlıklarının geliştirilebileceği ideal bir zaman dilimidir. Aileler, öğretmenler ve medya aracılığıyla çocukların ve gençlerin güneşten korunmayla ilişkili bilinçlendirilmelerinin korunmadaki en etkili strateji olacağını ve bu nedenle eğitim programlarının çok daha yoğunlaştırılmasının gerekli olduğunu düşünmekteyiz.
Cildinize en uygun korumayı sağlamak için doktorunuza ve eczacınıza danışınız!
Kaynaklar;
Avcı O: Güneşten korunmada temel prensipler. T Klin Kozmetoloji 1998;1: 86-95. 12. Robinson JK, Rigel DS, Amonette RA: Summertime sun protection used by adults for their children. J Am Acad Dermatol 2000; 42: 746-53.
Branstrom R, Kristjanson S, Dal H, Rodvall Y: Sun exposure and sunburn among Swedish toddlers. European Journal of Cancer 2006; 42: 1441-7.
Dore JF, Renard F, Luther H, Cattaruzza MS: Melanoma and sunscreen use: need for studies representative of actual behaviours. Melanoma Res 1997; (suppl 2):115-20.
Lowe NJ, Breeding J: Evaluation of sunscreen protection by measurement of epidermal DNA synthesis J Invest Dermatol 1980; 74: 181-2.
Mawn VB, Fleisher AB Jr: A survey of attidutes, beliefs, and behaviour regarding tanning bed use, sunburn and sunscreen use. J Am Acad Dermatol 1993; 29: 959-62.
Monfrecola G, Fabbrocini G, Posteraro G, Pini D: What do young people think of sunbathing, skin cancer and sunbeds? A questionarrie survey among Italians. Photodermatol Photoimmunol Photomed 2000;16:15-8.
Rhodes LE: Topical and systemic approaches for protection against solar radiation-induced skin damage. Clin Dermatol 1998; 16: 75-82.
Thieden E, Philipsen PA, Sandby-Moller J, Wulf HS: Sunscreen use related to UV exposure, age, sex and occupation based on personal dosimeter readings and sun-exposure behaviour diaries. Arch Dermatol 2005; 141: 967-73.
Threlfall TJ: Sunglasses and clothing- An unhealthy correlation? Aust J Public Health 1992; 16: 192-6.
Warthan MM, Uchida T, Wagner RF: UV light tanning as a type of substance-related disorder. Arch Dermatol 2005; 141: 963-6.
