Menopoza bağlı yaşanan sağlık sorunlarının ve menopoz semptomlarının oluşturduğu olumsuz etkiler, alternatif menopoz tedavi seçeneklerinin kullanımını kaçınılmaz kılmaktadır. Bitkisel tedaviler gibi tamamlayıcı veya alternatif tedavi yöntemleri son yıllarda ilgi odağı olmuştur. Birçok terimle tanımlanan alternatif tıp (tamamlayıcı, bütünleyici ve geleneksel olmayan) Avrupa, Kuzey Amerika ve endüstrileşmiş diğer bölgelerde toplumun %50-70’i tarafından uygulanmakta olup menopozal belirtileri rahatlatmaktadır.
1)Doğal Ürünler:
Bitkiler, vitaminler, mineraller ve diyet takviyeleri.
2)Zihin-Beden Uygulamaları:
Hipnoz, bilişsel davranışçı tedavi, gevşeme, biofeedback, meditasyon ve aromaterapi. Bunlara ek olarak, geleneksel Çin tıbbı, refleksoloji ve akupunktur gibi birkaç farklı alternatif tıp yaklaşımı daha bulunmaktadır.
DOĞAL ÜRÜNLER
Vitamin E:
E Vitamini, vücutta antioksidan olarak işlev gören bir vitamindir ve sıcak basmaları, ruhsal durum değişiklikleri, vajinal kuruluğu azaltmada etkili olmaktadır. Klinik araştırmalarda günlük 50-400IU E vitamini alımının sıcak basmaları ve diğer menopozal şikâyetlerde etkili bir şekilde azalma sağlamaktadır. Yüksek dozlarda E vitamini takviyesi, kanama riskini artırabilir ve warfarin (Coumadin) gibi antikoagulan ilaçlarla etkileşime girebilmektedir. Bu konuda doktorunuza yahut eczacınıza danışabilirsiniz.
Bitkisel Östrojenler (Fitoöstrojenler):
Geleneksel tıpta kullanımı ve yaygınlığı en fazla olan fitoöstrojenler izoflavonlar, prenil flavonoitler, kumestanlar, lignanlardır. İzoflavonlar soya, yonca, mercimek, fasulye ve nohutta bulunur. Soya fasulyesi çekirdeği yüksek miktarda farmononetin ve biochanin A içerir. Bu kaynaklar dışında izoflavonlar ayçekirdeği, fındık ve cevizde bulunur. Yapılan bir çalışmaya göre, soya kullanan kadınların sıcak basması şikayetlerinin kullanmayan kadınlara göre azaldığı görülmüştür. Kuzey Amerika Menopoz Derneği günde 50 mg Soya izoflavonu tavsiye etmektedir. Soya emilimi alkol alımı, antibiyotik kullanımı ve bağırsak rahatsızlıklarından etkilenmektedir.
Karayılan Otu (Cimicifuga Racemosa L.):
Karayılan otu (Cimicifuga racemosa) menopoz semptomları için en çok araştırılan ve popüler bitkisel ilaçlardan biridir. Bitkideki bileşikler östrojen reseptörüne bağlanır ve seçici olarak LH salgılanmasını FSH üzerinde herhangi bir etkisi olmadan bastırır. Menopoz dönemindeki 80 kadın ile yapılan bir çalışmaya göre; östrojene karşı karayılan otunun etkisine bakılmış, 12 hafta boyunca karayılan otu kullanan grubun, vajinal epitelyumlarında ve sıcak basmasında iyileşmeler olmuştur. Karayılan otu, salisilatlar içerdiği için aspirin duyarlılığında alınmamalıdır ve altı aydan fazla kullanılmamalıdır. Herhangi bir baş dönmesi, mide bulantısında bırakılmalıdır.
Sarı Kantaron (Hypericum Perforatum L.):
Hafif ve orta derecedeki depresyon tedavisinde kullanılan sarı kantaron aynı zamanda menopozal semptomların tedavisinde de kullanılmaktadır. Menopozal dönemde psikolojik semptomlar üzerinde etkili olmaktadır. Premenopozal kadınlarla yapılan 3 aylık çalışma sonucunda yaşam kalitelerinde anlamlı düzelme olmuş, uyku sorunlarında da önemli ölçüde azalma gözlenmiştir. İlaç etkileşimleri konusunda dikkatli olunmalıdır. Kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışın.
ZİHİN-BEDEN UYGULAMALARI
Hipnoz.
Bilişsel Davranışçı Terapi.
Biofeedback ve Gevşeme Teknikleri.
Aromaterapi:
Aromaterapi aynı zamanda esansiyel yağ terapisi olarak da adlandırılan, çeşitli fizyolojik ve psikolojik dengesizlikleri tedavi etmek için bitkilerden doğal olarak elde edilen yağlarla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Yağlar vücuda kompres, masaj, buğu veya banyo ile uygulanabilmektedir. Lavanta esansiyel yağı sıcak basmalarında anlamlı derecede azalma meydana getirmektedir.
TÜM SİSTEM ALTERNATİF TIP YAKLAŞIMLARI
Refleksoloji
Akupunktur:
Akupunktur teknikleri geleneksel Çin tıbbından gelmekte ve ciltteki akupunktur noktaları olarak adlandırılan bazı noktalarda cilde küçük iğnelerin yerleştirilmesini içermektedir. Akupunkturun etkisi, deri, kas veya diğer innerve dokulardaki duyusal reseptörlerin aktivasyonuyla meydana gelmektedir. Buradan yola çıkılarak menopoz semptomlarının giderilmesinde de kullanılmaktadır. Akupunkturun menopoz semptomlarına etkilerini değerlendiren 12 çalışmanın incelendiği bir meta-analizde akupunkturun, sıcak basmasının şiddetini ve sıklığını azalttığı belirtilmektedir.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tedaviler iyileşmede önemli yöntemler içermektedir. Bu yöntemler, özellikle öz-bakımın sağlanması, hastalığın önlenmesi ve iyileşme durumunun arttırılması, anksiyetenin ve ağrının giderilmesi, konforun arttırılması durumlarında etkin şekilde kullanılan girişimlerdir. Günümüzde bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavilere yönelik ilgilerinin artması sonucu, bireyler tamamlayıcı ve alternatif tedaviler konusunda doğru bilgiye ulaşamayarak bu yöntemleri bilinçsiz şekilde kullanabilir ve istenmeyen durumlarla karsılaşabilirler. Bu nedenle tamamlayıcı tıp yöntemlerinin kullanımının yararlı ve zararlı etkilerinin sağlık personeli tarafından bilinmesi önemlidir. Bu hususta doktorunuza yahut eczacınıza danışarak sağlıklı bir tedaviye başlamanız önem arz etmektedir. Sağlıkla kalın..
KAYNAKLAR;
*Aksu Ö, Altınterim B. Kantaron Otu (Hypericum perforatum) ve Hiperisin. Bilim ve Gençlik Dergisi 2015;3(1):58-64. *Al-Akoum M et al. Effects of Hypericum Perforatum St. John’s wort) on Hot Flashes and Quality of Life
in perimenopausal women: A Randomized Pilot Trial. Menopause 2009;16:307–14.
*Antmen ŞE, Ögenler O. İnsan Sağlığında Fitoöstrojenlerin Önemi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2018;8(3):185-190.
* Arslan Özkan H, Bilgin Z. Hemşireliğin Felsefi Özü İyileştirme ve İyileştirici Bakım Yöntemleri. HSP 2016;3(3):191-200.
Asltoghiri M, Ghodsi Z. The Effects of Reflexology on Sleep Disorder in Menopausal Women. ProcediC Social and Behavioral Sciences 2012;31:242-6.
*Ayers B et al. Effectiveness of Group and Self-Help Cognitive Behavior Therapy in Reducing Problematic Menopausal Hot Flushes and Night Sweats (MENOS 2): A Randomized Controlled Trial. Menopause 2012;19(7):749-59.
